Саудиска Арабија е богата со пари и амбиции. Престолонаследникот Мохамед бин Салман вели дека неговата земја културно ќе биде новата Европа за десет години. Фудбалот е важен дел од неговата стратегија. Тој сака да се натпреварува во Лигата на шампионите. Така, тој инвестира многу во играчи кои станаа ѕвезди во Европа. Роналдо, Нејмар и Бензема сега играат за луди плати во Саудиска Арабија. Ќе ги следат уште неколку кои поминале 30 години.
Се чини дека е завршена работа Светското првенство во 2034 година да се одржи во Саудиска Арабија. Иако процесот сѐ уште е во тек, Џани Инфантино практично веќе ја објави одлуката на својот Инстаграм канал. Новиот врвен спонзор на ФИФА доаѓа од Саудиска Арабија, што веројатно е уште еден показател за фактот дека организацијата се чини дека особено внимава на парите при доделувањето на турнирите. Треба да можете да си дозволите таков проект. Се вели дека Катар потрошил повеќе од 200 милијарди долари за Светското првенство во 2022 година. Турнирот сигурно нема да чини помалку за единаесет години, особено затоа што ќе учествуваат 48 наместо 32 земји.
Сето тоа звучи познато. Пред десетина години друга земја се обиде со фудбалот да оствари геополитички интереси. Тогаш Кина купуваше повозрасни фудбалери од Европа за огромни суми пари. Кси Џинпинг сакаше да биде домаќин на Светското првенство и генералниот секретар на Комунистичката партија си постави цел да стане светски шампион.
Политички, Кина станува сѐ поважна, но ништо повеќе не се слуша за фудбалот. Функционира само онаму каде што учеството е можно за секого, каде што посветеноста доаѓа од центарот на општеството, каде што се создава заедница и се организира демократски. Такво нешто не се гради преку ноќ. Потребни се повеќе од пари и ѕвезди од странство за да се стигне до европскиот фудбал. Затоа сум скептичен и за Саудиска Арабија.
Во Европа, пак, фудбалот е културно богатство век и половина. Неговите корени лежат во Глазгов, Шефилд, Женева, Лондон, Будимпешта, Барселона, Милано, Нирнберг или Виена, со светски гранки во Буенос Аирес и Монтевидео. Историски е проткаен со работничкото движење. Неговото потекло е асоцијацијата. Во него луѓето го организираат својот живот заедно. Ова не е променето до ден-денес.
Како професионален фудбалер сфатив дека токму општеството ми го отвори патот. Затоа, како директор на турнирот на УЕФА ЕВРО 2024, ми е важно да ги поддржувам клубовите од грасрут ниво преку мојата фондација – идејно, структурно, а понекогаш и финансиски. Секој што почнува да игра фудбал на четири, пет или шест години зависи од мажи и жени кои по своја волја ги едуцираат децата и младите. Потребни се претседатели, тренери, секретари, многу луѓе за да им се овозможи на двата пола да играат, од „бамбини“ до тимот за возрасни. Фудбалот е национален спорт.
Има уште еден пример на нација која се обидува да го достигне европскиот фудбал со големи инвестиции: САД. Им давам многу поголема шанса. Во седумдесеттите, Космос Њујорк ги купи Пеле, Франц Бекенбауер и Јохан Нескенс. Оттогаш, има континуиран развој. Базата на навивачи и бројот на играчи и тренери растеа од година во година, делумно поради имигрантите од Латинска Америка.
САД беа домаќини на Светското првенство во 1994 година и ќе го сторат тоа повторно за три години. Тие ќе соработуваат со Мексико и со Канада. Фудбалот ги надминува традиционалните американски спортови.
Американците знаат спорт. Стадионите се храмови. Никој не ги слави настаните подобро. Челниците на Баерн Минхен редовно патуваат во Америка за да разберат како функционира трговијата и маркетингот. А најдобриот модел е токму на нивниот праг: американските фудбалерки се домен на нивниот спорт со децении.
Музиката во фудбалот сè уште игра во Европа, при што европските клубови речиси секогаш го освојуваат Светското клупско првенство. Американските бизнисмени го знаат ова, па инвестираат во Премиер – лигата, Серија А или Ла Лига за да научат. Но, наскоро може да се достигне пресвртната точка, создавајќи гиганти за ривали на Реал Мадрид, Манчестер Сити и Баерн Минхен.
Американскиот спорт има свој идентитет. Тоа е дел од јавното образование и, како и многу работи во Америка, голем бизнис. Големите лиги беа основани за забава. Во Европа, тие растат органски; спортот е резултат на приватни слободни активности. Но, двата модели се културно поврзани. Нема ништо вештачко во нив; мотивацијата на милиони и милиони кои учествуваат доаѓа од внатре. Во Европа, фудбалот е длабоко вкоренет во општеството, а сè повеќе и во САД. Трансатлантскиот пристап не би бил проблем; неодамна, на распродадениот стадион во Бундес-лигата на Ајнтрахт Франкфурт се одиграа два натпревари од НФЛ- лигата.
Европа ќе мора да смисли нешто – тоа би било добро – за да се спротивстави на САД. Особено што Јужна Америка, вториот најуспешен фудбалски континент по Европа, е во близина. Фудбалер од Аргентина или Бразил повеќе не би морал да оди во Шпанија или Португалија, туку може да оди во Сан Франциско, Атланта или Мајами. Многумина можат полесно да се идентификуваат со оваа задача отколку со онаа во Ријад.
Саудиска Арабија шест пати се квалификуваше на Светското првенство, и е најголемата земја во својот регион со добри 36 милиони жители, населението е младо, има интерес за фудбалот, а илјадници навивачи ја прославија победата на нивната репрезентација над Аргентина на Светското првенство. во Катар. Саудиска Арабија би заслужила шанса. Но, под различни политички услови, бидејќи фудбалската култура е облик на човечко достоинство.
